top of page

Bireysel

Sporcu Kafa Travması

sporcu kafa travmasi tedavisi, neurofeedback istanbul ankara

 

Oyuncuları olabilecek kafa darbelerin etkilerinden korumak ve oluşabilecek olumsuz etkileri düzeltmek:

Birçok sporcu spora başlamadan çocukluğundan itibaren yada yaptıkları spor etkinliği sırasında  hafif derecede kafasına darbeler almış olabilir. Bu darbeler elektrik akımlarını olumsuz etkileyip onların performansını olumsuz etkileyebilir.

İnsan beyni, sert kemikli bir kemerin içinde oturan 3 kiloluk yumuşak bir dokudur. Bu küçük ama hayati organ, kafatasıyla olan kuvvetli irtibatından ve aynı zamanda geometrisinden ve farklı beyin bölgelerinin nispi yoğunluğundan dolayı ani hızlanma ve hız kesmelere karşı savunmasızdır. Hafif derecede travmatik beyin hasarı, frontal, temporal ve parietal loblara olan hasar ile ilişkilidir.

Hafif derecede kafa travması, hasardan 12 ay sonra ya da daha uzun bir zamanda, travmadan kalan belirtilerin olduğu ve MRI ve CT taramalarında beyin anormalliklerinin ortaya çıkmadığı durumları tarif eder. İnsanlar tarafından raporlanan bu bir dizi belirti, hafif derecede kafa travmasıdır. QEEG, beynin elektriksel aktivitesinin istatistiksel değerlendirilmesidir. Emprik, objektif, kullanışlı ve kafa travması ve hafif derecede beyin hasarı ile ilintili çeşitli nörofizyolojik paternli beyin disfonksiyonundu % 96 gibi yüksek bir doğrulukla  tanımlamada ve ayırt etmede hassas olduğu için kafa travmasının değerlendirilmesinde uygundur. (Duffy, J.2004;Thatcher, R.W.2000).

 

Hafif derecede kafa travması sonrası raporlanan belirtiler:

Düşüncede Değişim:

  • Hafıza

  • Karar verme

  • Planlama

  • Düzenleme-Sıralama

  • Yargılama

  • Dikkat

  • İletişim

  • Okuma-Yazma Becerileri

  • Düşüncenin İşleyiş Hızı

  • Problem Çözme Becerileri

  • Organizasyon

  • Kendilik Algısı

  • Algı

  • Güvenlik ile ilgili Farkındalık

  • Yeni Öğrenme Süreçleri

Fiziksel Aktivitede Değişim:

  • Kas Hareketleri

  • Kas Koordinasyonu

  • Uyku

  • İşitme-Görme-Tat-Koku-Dokunma (Duyusal İşlevler)

  • Fiziksel Dayanıklılık

  • Denge

  • Konuşma

  • Nöbet-Felç

  • Seksüel Davranışlar

 

Kişilik ve Davranışlarda Değişim:

  • Sosyal Beceriler

  • Duygusal Kontrol

  • Sık Sık Ruhdurumu Değişimleri

  • Davranışlarda Uygunsuzluk

  • İndirgenmiş Kendilik Saygısı

  • Motivasyon

  • Öfke Kontrolu

  • Yadsıma

  • Oto-kontrol

  • Depresyon

  • Anksiyete

  • Engellenme/Başarısızlık

  • Stres

  • İrritabilite /Ajitasyon (Aniden sahadaki oyuncuya yumruk atma)

  • Aşırı Gülme/Ağlama

En sık raporlananlar:

 

  • Dikkat eksikliği ve zihinsel çabayı devam ettirebilme zorluğu

  • Yorgunluk ve bıkkınlık

  • Dürtüsellik, asabiyet, mizaç patlamaları, duygulanım değişiklikleri

  • Öğrenme ve hafıza sorunları

  • Bozuk planlama ve problem çözme

  • İnat, somut düşünce ve insiyatif alamama

  • Düşünce ve eylem arasında çözülme yaşama

  • İletişim problemleri

  • Sosyal olarak uygun olmayan davranışlar

  • Yalnızca kendini düşünme, içgörüsü olmama, zayıf bilinç

  • Denge bozukluğu

  • Uykusuzluk

  • Başağrısı ve kişilik değişimleri

  • Mizaç patlamaları, ruhdurumu değişiklikleri

 

Haliyle, kişinin “çabuk kızan,öfkeli” ve sabırsız ya da bir ruh durumu bozukluğu veya öfke problemi yaşadığı ya da kişilik ve psikolojik sorunları olduğu düşünülebilir. (Duff, J.2004). Çarpma neticesi olan bozukluklar terimi, 12 ay ve daha sonrasında bazen de hasardan yıllar sonra süren rezidüel semptomların (kalıntı belirtiler) sınıflandırılması açısından tanımlanmıştır.

 

Sahada kafaya çıkan oyuncu topa vururken aynı zamanda beyni kafatasına çarpmaktadır. Bu, elektriksel aktivite düzensizlikleri yaratabildiği gibi bu şekilde tekrarlayıcı hafif derecede darbelerle bu aktivite düzensizlikleri birikici etki yapabilir, yavaş yavaş ya da ani etki olarak ortaya çıkabilir.

Macaristan maçında geçici bilinç kaybı yaşayan futbolcu aslında hafif derecede kafa travması yaşamıştır. Bunu tespit edecek en hassas yöntem Peak Performans’ın kullandığı QEEG yöntemi ile yapılan kayıtlamanın NxLink ve Neuroguide veri tabanında incelenmesi ve kafa darbesi alan grup ile karşılaştırılması veya oyunucunun sezon başında kayıtını incelemekle ortaya çıkarılabilir. Elektriksel aktivite düzensizlikleri bundan sonraki oyunlarında bu futbolcuyu etkileyebilir.

 

Aralık 2004’de Discover dergisinde yayınlanan, “Işıklar Söndü - Kontakt sporlar zekanızı düşürebilir mi” (“Lights Out - Can contact sports lower your intelligence) makalesinde bu alıntı ilgiyi çekmektedir.  

Oregon Health Sciences, Portland dan Muriel Lezak (ABD) ve St. Anna Hospital, Geldorp dan (Hollanda) Erik Masser adlı iki nöropsikolog Hollanda daki amatör sporcuların bilişsel işlevlerini araştırdılar. Bir çalışmada 33 amatör futbolcuya (aralarından 7’si 2 veya daha fazla kafa darbesine maruz kaldılar) anket sorular ve nöropsikolojik bataryalar uyguladılar.  Bu testlerin neticelerini 27 yüzücüden ve koşucudan alınan değerler ile karşılaştırdılar.  Bulgularına göre futbolcular, diğer atletlere nazaran, hafıza va planlama becerilerinde 3 ila 4 katı daha fazla eksiklik (zayıflık) gösterdiler.  Hatta, kafa darbesi ne kadar çoksa, 16 testten 3’ünde o kadar daha fazla eksiklik görülmektedir.

 

Bu kafa darbelerinin etkilerini geri dönüştürme yöntemi Peak Performans’ta kullanılan neurofeedback’tir.

 

Bilimsel bir şekilde rahatlamayı, dinlenmeyi sağlamak ve her oyunda takımı zihinde ve odaklanmış bir şekilde sahaya çıkarmak.

 

Atletler için bir yarışmaya hazırlanırken, yoğun dikkat ve rahatlama arasında çok hassas bir denge olmalıdır. “Zone” u (beynin en yüksek performansı) yakalamak ancak bu şekilde mümkün olur. Rahat olma ve odaklanma aynı anda olması gereken bir kombinasyondur.  Bu denge ancak Peak Performans’la sağlanabilir.  Ayrıca çok yoğun oynayan oyuncular, doğru bir şekilde dinlenmezlerse, uzun vadede randıman veremeyebilirler.  Peak Performans yöntemlerini kullanmakla dinlenme/performanslı oynama (recuperation)  sürecini daha optimum hale getirilebilir.

Takımın uyumunu bozan kötü davranışlar sergilendiği durumlarda takımın danışmanıyla çalışarak durumun kontrol altına alınmasını sağlamak.

Futbolcuların agresif olmaları teşvik edilmektedir.  Ama bu agresyonu kontrol edemeyen oyuncunun performansı hem düşebilir, hem de takımın uyumunu bozabilir.  Beyin agresyondan çıkamıyorsa veya her durumda agresyon tetiklenirse bu oyuncunun randımanını düşürebilir ve kötü oynamasını, takım arkadaşlarıyla uyum sağlayamamasına yol açabilir. 

Futbolcular bir faunus içinde yaşamıyorlar ve oyunun getirdiği streslerle beraber toplumdan gelen ve özel hayatlarında olan streslere de maruz kalabiliyorlar. Birçok  oyuncu daha mütevazi çevrelerden geldiği ve genç oldukları için ünlü olduklarında bu ani hayat tarzı değişimine hazır olmayabilirler ve iyi oynamalarına engel olacak ve performanslarına yansıyabilecek kötü alışkanlıklar geliştirebilirler.  Peak Performans yöntemi bu problemlerin beyin üzerindeki etkisini tespit edebilme olanağına sahip olduğu için, takımın danışmanı ile beraber çalışarak daha çabuk ve daha kalıcı netice verme olanağına sahiptir.

Futbol takımında sahada yuhalandıktan sonra futbolcu bir daha eski performansını sergileyemiyebilir.  Bu tabi ki basit bir örnek olabilir ama en performanslı oyuncu niye şimdi eski performansını sağlayamıyor diye düşündürebilir?  Özel hayatı ve futbolda karşılaştığı etkenler, oyuncunun beyninde performansını düşüren etkiler yaratmış olabilir ve bunu ancak Peak Performans yöntemlerini kullanarak kısa sürede düzeltebilir.

bottom of page